Zwyczaje i obchody Allerheiligen - (Dzień Wszystkich Świętych) w Niemczech

„Dzień Wszystkich Świętych” – po niemiecku Allerheiligen – przypada w Niemczech 1 listopada, podobnie jak w Polsce. W niektórych landach jest dniem ustawowo wolnym od pracy – m.in. w Baden‑Württemberg, Bawaria, Północna Westfalia, Rheinland‑Pfalz i Saarland. W innych regionach Niemiec święto nie zawsze jest dniem wolnym, jednak tradycje pamięci o zmarłych są obecne niemal wszędzie. 

Jakie są główne zwyczaje i obchody?

W Kościele katolickim jest to jedno z wysokich świąt („Hochfest”). Święto ma korzenie chrześcijańskie — jest dniem poświęconym wszystkim świętym, znanym i nieznanym. W praktyce związane jest także z pamięcią o zmarłych – choć formalnie dzień poświęcony świętym, często odbywa się także modlitwa za tych, którzy odeszli.

Msza, modlitwa, wspomnienie świętych i zmarłych

W kościołach katolickich odbywają się specjalne nabożeństwa. Chodzi zarówno o pamięć o świętych, jak i – często w tym dniu lub w dniach następujących – o modlitwę za zmarłych. 

Wizyta na cmentarzu i dekorowanie grobów

Po mszy świętej wielu Niemców odwiedza groby swoich bliskich — porządkuje je, przynosi kwiaty (np. chryzantemy), wieniec i zapala znicze. W rejonach katolickich jest to bardzo silny element święta. Często odbywa się też poświęcenie grobów („Gräbersegnung”), czyli duszpasterz błogosławi miejsca pochówku zmarłych. Ważna jest symbolika światła – zapalone świece czy lampiony mają znaczenie: znak pamięci i nadziei.

Symbolika świateł i lampionów

W niektórych regionach tradycją jest zapalanie dużej liczby świec lub specjalnych lampionów na grobach — robi się to zazwyczaj późnym popołudniem lub wieczorem, gdy zapada zmrok.

Specjalne regionalne zwyczaje

• W niektórych częściach Niemiec – na przykład w okolicach Moguncja (Mainz) – spotyka się tradycyjne świece typu „Newweling”, czyli kolorowe, zwinięte świece, które są stawiane na grobach.
  
  
• W kilku regionach południowych można także spotkać zwyczaj pieczenia specjalnego chleba lub słodkiego ciasta (np. „Allerheiligenstriezel”) jako część domowej tradycji.
  
  

„Cichy dzień”

W wielu landach, gdzie 1 listopada jest świętem ustawowym, święto ma charakter bardziej refleksyjny. Często obowiązują ograniczenia w zakresie tańca, głośnej muzyki, dużych imprez – tzw. „stiller Feiertag” (cichy dzień).

Wskazówki dla opiekunów osób starszych w Niemczech

Jeśli opiekunka lub opiekun towarzyszy seniorowi w Niemczech w dniu 1 listopada, warto uwzględnić poniższe kwestie:

• Zaplanowanie wizyty na cmentarzu: Warto wcześniej sprawdzić godziny otwarcia cmentarza, dostępność transportu, czy senior chce zapalić świecę, przynieść kwiaty, wieniec. Można pomóc w przygotowaniu dekoracji (np. chryzantem), zakupie zniczy lub lampionów.
  
  
• Spokojny rytm dnia: Ze względu na charakter dnia jako święta refleksji, unikać głośnych aktywności, masowych imprez. Można zaplanować wspólną chwilę zadumy – rozmowę o wspomnieniach, o osobach, które senior chciałby uczcić, przygotować np. ciepły napój i spokojny spacer.
  
  
• Dostosowanie logistyczne: Sklepy i niektóre usługi mogą działać inaczej (w landach ustawowo wolnych od pracy). Warto sprawdzić lokalnie — senior może potrzebować pomocy w zakupach lub w organizacji transportu.
  
  
• Uwzględnienie lokalnych zwyczajów: Zależnie od landu i konkretnego regionu zwyczaje mogą się różnić (np. obecność mszy, dekoracja grobów, „silent day” obowiązki). Opiekun powinien być świadomy, w której części Niemiec pracuje.
  
  
• Wsparcie emocjonalne: Dla wielu osób starszych dzień ten może być także momentem tęsknoty i wspomnień — więc ważne jest, by opiekun potrafił z seniorom porozmawiać, umożliwić wspomnienia i uczcić pamięć w sposób wartościowy i komfortowy.
  
  

Podsumowanie

Dzień Wszystkich Świętych zarówno w Niemczech, jak i w Polsce jest dniem zadumy i pamięci o świętych i zmarłych. To dzień głębokiej refleksji, pamięci i szacunku – zarówno dla świętych, jak i pośrednio dla zmarłych bliskich. W regionach katolickich w Niemczech jest to święto ustawowo wolne i odbywa się z określonymi zwyczajami: wizyta na cmentarzu, dekorowanie grobów, nabożeństwa, zapalanie świateł. Dla opiekunek i opiekunów osób starszych to doskonała okazja, by zapewnić seniorom komfort, towarzyszenie i godne przeżycie tego dnia – zarówno pod względem logistycznym, jak i emocjonalnym.